ترازیابی مثلثاتی دقیق جایگزین ترازیابی دقیق درجه یک در مقیاس محلی
ترازیابی مستقیم یا هندسی متداول‌ترین روش ترازیابی است که در آن اندازه‌گیری‌ها به طور مستقیم به وسیله دستگاه‌های ترازیاب انجام می‌شوند. با وجود دقت بسیار بالا، اجرای این روش به ویژه در زمین‌های تپه ماهوری دشوار، زمان‌بر و پر‌هزینه است. علاوه بر این، ترازيابي مستقیم به مسیر ترازیابی وابسته بوده و به همین دلیل ارتفاع حاصل از ترازيابي، يكتا و منحصربفرد نيست.
ترازیابی مثلثاتی روش دیگری است که در آن ارتفاع نقاط یا اختلاف ارتفاع بین آن‌ها از طریق اندازه‌گیری فواصل افقی و زوایای قائم به دست می‌آید. امروزه توتال‌استیشن‌ها، کار ترازیابی مثلثاتی را به مراتب سریع‌تر، ساده‌تر، راحت‌تر و اقتصادی‌تر کرده اند. اگر چه در حال حاضر، امکان استفاده از روش ترازیابی مثلثاتی به جای ترازیابی درجه سه یا چهار قطعی شده ولی در مورد ترازیابی دقیق درجه یک تحت تأثیر عواملی مانند دقت دستگاهی (عمدتاً دقت اندازه‌گیری فواصل شیب‌دار و زوایای عمودی) و عوامل بیرونی مانند اثر انکسار اتمسفری با چالش‌های جدی همراه است.
بر همین اساس، در تازه‌ترین تحقیقی که گزارش آن در سال 2021 در نشریه Journal of Surveying Engineering (دوره 147 شماره 3) آمده، استفاده از روش ترازیابی مثلثاتی دقیق به عنوان جایگزین ترازیابی درجه یک امکان‌سنجی شد. در این تحقیق، ابتدا منابع اصلی خطاهای ترازیابی مثلثاتی یک طرفه مانند تأثیر انکسار اتمسفری و انحنای زمین تحلیل گردید و به روش‌های کاهش خطاها نیز پرداخته شد. در ادامه، به شرایط و مسائل مهم و کلیدی مربوط به جایگزینی، از جمله ایجاد شبکۀ ترازیابی مثلثاتی (مسطحاتی و ارتفاعی) خیلی دقیق با استفاده از نقاط کنترل زمینی و نقاط پایش جابجائی (شبکه ژئودینامیک) اشاره گردید. بر پایه‌ی این مطالعه، شبکه‌ی مذکور به روش‌های مثلث‌بندی و پلیگون‌بندی ایجاد می‌شود، همۀ اضلاع و زوایای آن اندازه‌گیری می‌گردد. فاصله بین دو نقطۀ مجاور شبکه باید کمتر از 600 متر و زاویه قائم آن کمتر از 30 درجه باشد. همچنین نقاط باید به طور برابر توزیع شده باشد.
آزمون‌های میدانی انجام‌شده طی ۲۵ کیلومتر پیمایش ترازیابی نشان داد که انحراف معیارِ هر کیلومتر ترازیابی مثلثاتی از ترازیابی دقیق هندسی کمتر است. این مقایسه ثابت کرد که در صورت فراهم‌شدن شرایط، با روش ترازیابی مثلثاتی می‌توان به دقت ترازیابی درجه یک دست یافت و استفاده از روش ترازیابی دقیق مثلثاتی به جای ترازیابی درجه یک، راه حلی ممکن و مقرون به صرفه است.
